• Header
  • Header
  • Header
  • Header
  • Header
  • Header
  • Header
klogozwart

Vogelbeschermingswacht Zaanstreek
Werkgroep Roofvogels en Uilen

De Kerkuil doet zijn naam eer aan.

Dat de Kerkuil in het Engels “Barnowl” heet, weten de meesten wel. 

Zo genoemd omdat deze uilensoort meestal in schuren (Boerenschuren) broedt.

In Nederland hebben ze de naam gekregen, omdat ze vaak in hoge gebouwen en in (Kerk torens verbleven en hun jongen groot brachten.

In latere tijd zijn door het hele land heen nestkasten geplaatst, veelal in boerenschuren, om de uilenstand in ons land een opkikker te geven en dat is goed gelukt.

Ook in de Zaanstreek doet de uil op dit moment zijn naam eer aan, omdat,  voorzover wij weten,  voor het eerst in de Zaanse geschiedenis van Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek”, een uilenpaar drie jongen aan het grootbrengen is in een kerkgebouw.

Vanuit veiligheidsoverwegingen verklappen we niet, welke kerk deze eer mag genieten.

We houden u op de Hoogte.

Rein Beentjes

Wat is Beleef de Lente

Beleef de Lente is sinds 2007 de gratis website van Vogelbescherming Nederland waar iedereen ongeveer tussen 1 maart en 1 juli met webcams live kan kijken naar vogels in hun nest. Miljoenen bezoekers over de hele wereld hebben zo de afgelopen jaren de spectaculaire en verborgen gebeurtenissen van de broedvogels gevolgd. Beleef de Lente is te vinden via vogelbescherming.nl/beleefdelente.

Wat is Beleef de Lente In de klas?

Sinds 2012 is er een scholenversie van Beleef de Lente. Leerkrachten van groep 1 tot en met 8 kunnen hier onder andere gratis lesmateriaal downloaden. Deze 'jeugdafdeling' heet Beleef de Lente In de klas.

Kinderen kunnen hier filmpjes zien van Beleef de Lente die geschikt zijn om met de klas te bekijken. Daarnaast heeft de pagina vrijwel iedere dag een nieuw vogelweetje en andere interessante informatie. Beleef de Lente In de klas is te vinden via vogelbescherming.nl/beleefdelente/indeklas.

Waarom verzorgt Vogelbescherming deze website?

Vogelbescherming Nederland is dé vereniging voor iedereen die van vogels houdt en ze wil beschermen. Met ruim 140.000 leden willen we de leefgebieden van vogels beschermen, in de natuur, de stad of op het platteland. Met de webcams van Beleef de Lente kan iedereen vogels leren kennen op een makkelijke en spannende manier. Beleef de Lente maakt eens te meer duidelijk waarom vogels bewondering en respect verdienen.
Wilt u ook meehelpen vogels te beschermen? Voor slechts € 27,- bent u lid en ontvangt u ook 5 keer per jaar het blad Vogels.

Wie zitten er achter Beleef de Lente?

Beleef de Lente is een evenement van Vogelbescherming Nederland. Maar we doen het zeker niet alleen! Tientallen vrijwilligers, onder meer van soortwerkgroepen en vogelwerkgroepen zetten hun beste beentje voor en dragen op veel verschillende manieren bij aan het succes. In totaal werken jaarlijks tussen de 50 en 70 vrijwilligers mee aan Beleef de Lente. Zonder hen kan het evenement niet bestaan. Vogelbescherming blijft te allen tijde eindverantwoordelijk voor Beleef de Lente.

Worden vogels verstoord door de camera’s?

Nee. De camera’s worden alleen geplaatst bij vogelsoorten die daar geen last hebben. Als er risico op verstoring is door de camera’s, plaatsen we ze niet. Dankzij de deskundige inbreng en hulp van de vrijwilligers van de soortwerkgroepen weten we precies waar en hoe we een vogel in beeld kunnen brengen. We installeren de camera’s ook altijd voordat het broedseizoen begint. Zo kan de vogel, als hij een nestplek uitzoekt, wennen aan de aanwezigheid ervan.

Waarom grijpt Vogelbescherming niet in als er iets met een vogel gebeurt?

De vogels voor de camera zijn wilde vogels, die zelf hun voedsel zoeken, nestplaats bouwen of zoeken en hun jongen groot brengen. De vogels die in nestkasten broeden, doen dat omdat de natuurlijke broedholtes in oude bomen of gebouwen steeds schaarser worden. Wij plaatsen de vogel niet in de kast, de vogel bepaalt waar hij broedt en wat hij eet. Dat is de vrije natuur, en Vogelbescherming laat via Beleef de Lente zien wat er tijdens het broedseizoen in de vrije natuur kan gebeuren.

Vogelbescherming kiest ervoor om de natuur haar gang te laten gaan en niet in te grijpen in natuurlijke processen. Ook al kan het emotioneel zijn om te zien dat een vogel het moeilijk heeft of sterft. Maar wat voor de camera’s van Beleef de Lente te zien is, kan in principe in elk ander nest ook gebeuren zonder dat we daar weet van hebben.

Waarom worden sommige vogels geringd?

Voor onderzoek naar het leven van vogels is het nodig om hun levensloop te kunnen volgen. Een van de methoden om dit te doen, is jonge vogels een ring met een unieke code om hun poot te doen. Elke keer dat de vogel later gezien wordt door vogeltellers en onderzoekers, wordt de code doorgegeven en geregistreerd. Zo krijgen we zeer waardevolle informatie over onder meer verspreiding, broedsucces en leeftijd, met als uiteindelijke doel dat we deze soorten beter kunnen beschermen.

De soortwerkgroepen die vogels ringen, hebben daartoe allemaal de benodigde vergunningen. Vogelbescherming staat hier achter en staat toe dat sommige vogels ten tijde van Beleef de Lente een ring krijgen. Het ringen doet geen pijn en duurt zo kort mogelijk, waardoor verstoring tot een minimum wordt beperkt. De vogels ondervinden heel weinig last van de ring.

Hoe kan ik meedoen met Beleef de Lente?

Dat kan op twee manieren. U kunt zich registreren om bijvoorbeeld berichten te plaatsen in het Clubhuis. Op die manier kunt u 'praten' met andere geregistreerde kijkers. En u kunt ook vragen stellen en filmtips doorgeven. Daarnaast draait Beleef de Lente voor een belangrijk deel op de tomeloze inzet van veel vrijwilligers. Lees hier meer over hoe u vrijwilliger van Beleef de Lente kan worden.

Ik wil Beleef de Lente steunen

Help mee om 'Beleef de Lente' mogelijk te maken. Uw waardering en steun voor 'Beleef de Lente' en het werk van Vogelbescherming kunt u laten blijken met een eenmalige gift op bankrekening NL44 INGB 00 00 65 65 00 o.v.v. ‘donatie Beleef de Lente’.

Waarom zie ik advertenties bij Beleef de Lente?

Om Beleef de Lente in de lucht te houden is erg veel geld nodig. De kosten om enkele maanden 24 uur per dag beelden te streamen worden elk jaar hoger. Daarom moet Vogelbescherming op zoek naar nieuwe manieren om deze extra kosten te kunnen voldoen. Een methode is het plaatsen van advertenties. Op die manier blijft Beleef de Lente gratis toegankelijk voor iedereen. Daarnaast kunt u zelf ook uw steentje bijdragen! Steun bijvoorbeeld Beleef de Lente en het andere werk van Vogelbescherming met een eenmalige donatie

U kunt ook bijdragen met een aankoop in onze webshop of winkel in Zeist. Als u een nestkast bij ons koopt, of vogelvoer, helpt u de vogels twee keer. Die in uw tuin en een deel van de opbrengst komt ten goede aan het werk van Vogelbescherming.

Zondag 10 maart vogelkijkdag bij Fort bij Krommeniedijk

Datum: 19-02-2019
Bron: Landschap Noord-Holland, Vogelbeschermingswacht "Zaanstreek" - P.P.C.

Landschap Noord-Holland zet op 15 februari de sluizen open. De weilanden rondom Fort bij Krommeniedijk komen dan langzaam onder water te staan en dit trekt heel veel vogels. Op het hoogtepunt van de voorjaartrek, op 10 maart, is er een vogelkijkdag. Dus kom die zondag kijken tussen 10 en 16 uur. Vogelaars, natuurliefhebbers en gezinnen met kinderen: iedereen is welkom op het fort met mooi uitzicht op de natte weilanden. Dit is hét mooiste moment in het jaar wat u niet mag missen!

Inundatie Fort bij Krommeniedijk in 2011;©Studio Harm Botman

Boswachter Chris Rost: "Binnenkort komen de eerste grutto's aan in Nederland. Na een lange vlucht vanuit Afrika heeft onze nationale vogel een grote behoefte om zijn buikje rond te eten. Zij komen naar Fort K'IJK voor ze doorvliegen naar hun broedgebied, dichtbij of verder weg. Door langzaam water op het land te zetten, inunderen heet dat, komt het voedsel makkelijk beschikbaar en voelen zij zich ook meteen veilig met hun pootjes in het water. Niet alleen de grutto profiteert hier van maar ook de andere steltlopers en eenden. Zij verzamelen zich met vele honderden, soms wel duizenden rond Fort K'IJK en dat is vanaf de Lagendijk te zien. Een prachtig gezicht en met een beetje geluk schuift een slechtvalk of een andere roofvogel aan bij dit tafeltje dekje."

Vogelbeschermingswacht "Zaanstreek" en het Vogelkijkpunt

De Vogelbeschermingwacht "Zaanstreek " zorgt voor voldoende kundige vogelaars op het vogelkijkpunt om de bezoekers het nodige te leren over de vogels die gezien kunnen worden op de geïnundeerde weilanden. Er staan naast deze mensen ook telescoopkijkers klaar om de vogels dichterbij te kunnen halen. Tevens wordt er een waarnemingslijst van de soorten bijgehouden. Ook is er een informatie- en verkoopstand van de Vogelbeschermingswacht aanwezig waar u informatie kunt krijgen over de vereniging en het beschermen van vogels en bovendien leuke vogelspulletjes (vogelgidsen, kindernatuurboekjes, natuurspelen zoals domino, kwartetten enz.) kunt kopen.

Beleef Fort K'IJK

Naast de vogels verdient ook het fort aandacht. Binnen staat de koffie voor u klaar, neem plaats en geniet! Het gerestaureerde fort is ook een beschermd en begeleid wonen locatie van De Heeren van Zorg. Zij heten u hartelijk welkom in de comfortabele theeschenkerij. Bezoek daarna met de audiotour het nieuwe belevingscentrum over ‘Natuur & Landschap'. Stemmen van de fortwachter en boswachter nemen u mee op ontdekking langs de lichtlijn. Ook zijn er rondleidingen verzorgt door de fortwachter. En er is natuurlijk aan de kinderen gedacht. Een paar keer wordt het spel Soldaat van de Stelling gespeeld. Het is een soort mega ganzenbord die de kinderen als levende pionnen spelen.

Toegang en bereikbaarheid

De toegang tot het fortterrein en het belevingscentrum bedraagt € 3, Beschermers betalen €2 en kinderen tot 12 jaar gratis. Consumpties betaalt u apart. Honden kunnen helaas niet worden toegelaten. U vindt het fort aan de Lagendijk 22 in de gemeente Uitgeest, vlakbij Krommeniedijk. Vanwege beperkte parkeerruimte, vragen wij u op de fiets te komen! Wanneer het parkeerterrein vol is kunt u bij Lagendijk 33 parkeren, ongeveer 20 minuten wandelen door de natuur naar het Fort.

Boswachter Jeroen Engelhart: "Wees erbij op zondag 10 maart want vanaf het fort zijn de weilanden uitstekend te overzien. Daarna is het ook over, want na 15 maart willen we de weilanden weer droog hebben. Dan kunnen de grutto's, kieviten en tureluurs er hun nesten bouwen. Vogelaars van Vogelbeschermingswacht "Zaanstreek" en de boswachters maken samen met u een indrukwekkende lijst met waargenomen vogelsoorten. Denk aan de grutto, goudplevier, slechtvalk, wintertaling of wulp. Meestal wel minstens 50 vogelsoorten."

Na het verzamelen van alle bij ons bekende resultaten heeft Rein deze in de sheet toegevoegd met het volgende resultaat: 327 geregistreerde jonge vogels in 2018!

Resultaten van het broedseizoen 2018 door Rein Beentjes
Toen ik bovenstaande tabel maakte en 2018 toevoegde, was mijn eerste gedachte, toen ik de cijfers zag: “Mwah, niet eens zo verkeerd”.
We hadden namelijk een dramatisch slecht begin van het jaar, met kou en harde winden, waardoor veel nesten van boombroeders onder aan de stam van de bomen werd gevonden. De vrees bestond dus bij ons dat afgelopen jaar wel eens dramatisch kon aflopen.
Maar, hoewel alles later op gang kwam en we een verdraaid droge zomerperiode kenden, mogen we toch spreken van een bijna gemiddeld jaar.
Behalve voor de Steenuil natuurlijk. Bekijk vanaf 2012 de neergaande lijn maar eens en huiver. Ron Gans, die in de Wijde Wormer huis en haard in de steek laat op het moment dat hij hoort dat er ook maar iets met de kleinste uilensoort in zijn gebied aan de hand is, kan met alle moeite die hij ervoor doet, niet voorkomen dat deze soort zoetjesaan uit de Zaanstreek aan het verdwijnen is. In eerdere verslagen refereerde ik al aan de steeds cleaner wordende erven, waar de uil geen voedsel meer kan vinden. De extreme droogte, met wormen die steeds dieper wegkropen en door de vogel niet meer konden worden bereikt, was voor deze soort funest. Ook een minder dan gemiddeld muizenaanbod is van invloed geweest: een halvering van het aantal jongen ten opzichte van 2017 Dramatisch.
Ook de Bruine Kiekendief laat een minder aantal zien, maar dat geeft een vertekend beeld. Het is lastig om de nesten van de Kiekendief te vinden en soms nog moeilijker om ze te bereiken. Hierdoor verschilt elk jaar het aantal gevonden nesten en dus ook het aantal waargenomen en geringde jongen.
De Buizerd vertoont ten opzichte van 2017 in aantallen gevonden broedsels een opmerkelijk herstel. Er werden 33 nesten gevonden (2017: 16), maar het gemiddeld aantal jongen per nest is wel lager. 2018: 1,79 en 2017 : 2,06). Bij deze soort is bereikbaarheid van het nest ( soms heel hoog in bomen met dunne takken) uiteraard ook van invloed. Veiligheid van de klimmer staat uiteraard te allen tijde voorop. Wellicht dat met kleine drones in de komende jaren toch het aantal jongen in deze nesten kan worden waargenomen en worden geïnventariseerd.
Hoewel landelijk de Torenvalk op de rode lijst van bedreigde diersoorten staat en we van landelijke waarnemers horen en lezen dat deze soort in hun regio duidelijk achteruit gaat, kunnen we zeggen dat daarvan in onze regio geen sprake is. We hebben 8 broedsels meer aangetroffen wat resulteerde in 3 jongen meer. Dus wel een lager gemiddelde per kast (gevolg van het eerder gememoreerde mindere aanbod van muizen), maar op drie na het hoogste aantal volgens onze tabel. Dit s wel het resultaat van de aandacht die we als werkgroep hebben voor plekken waar we nog steeds nieuwe kasten kunnen bijplaatsen. De dekking in de Zaanstreek is hierdoor behoorlijk. Daarnaast hebben we het voordeel ten opzichte van andere werkgebieden, dat er veel (veen)weidegebieden in onze regio aanwezig zijn. Hierop kan de muis (als prooi voor de valk) zich beter handhaven dan bijvoorbeeld op kleigronden in periodes zoals afgelopen zomer. En een wet is: hoe meer aanbod van voedsel, des te beter de vogelsoort gedijt. Tenslotte moet het vrouwtje eerst door de man, door middel van het aanbod van muizen, boven een bepaald gewicht worden gebracht, voordat de eisprong plaatsvindt. Daarnaast “weet” de vrouw dan dat de man een goede jager is en voor de nakomelingen ook voor aanvoer van prooien kan zorgen.
Het laatste geld tevens voor de Kerkuil. We vonden dit jaar in onze kasten 1 broedsel meer. Wel bijzonder was, dat er op drie nieuwe plekken in Assendelft voor de eerste keer in een geplaatste kast een broedsel werd aangetroffen. Dat houdt uiteraard helaas wel in dat op enkele andere, vaste broedplekken, dit jaar geen broedsel werd gereproduceerd. Een van de redenen zou kunnen zijn dat in de strenge vorstperiode aan het begin van het jaar enkele uilen zijn omgekomen. In een paar kasten werd namelijk nog maar 1 volwassen exemplaar aangetroffen. En daar krijg je uiteraard geen jongen uit!! De regio Assendelft (weer die veenweidegebieden…) is momenteel in de Zaanstreek het bolwerk van de Kerkuil aan het worden. Ook in de omgeving van Het Twiske handhaaft de uil zich goed.
De Ransuil kende weer een goed jaar (evenals in 2017 en het recordaantal 2014). Het beroerde met deze soort is, dat je hun jongen pas aantreft, als ze al uit het nest zijn en om vreten zitten te schreeuwen in de boom waarin ze geboren zijn. Bewoners melden ons dan de herrie, waardoor we kunnen inventariseren om hoeveel exemplaren het gaat.
Het aantal Havik broedsels is meer dan verdubbeld dit jaar van 2 naar 5. Wat hierbij opvalt, is dat de nesten over het gehele werkgebied verspreid zijn en dat twee gevonden broedsels zijn mislukt. Zeven paar dus in de Zaanstreek.
Van de Sperwer vonden we 1 nestje meer, met als gevolg 1 jong meer.. In de loop van de jaren is deze soort behoorlijk teruggelopen en meer dan gehalveerd. Een vaste plek is de Heemtuin in Zaandam, waar elk jaar deze soort wel wordt waargenomen.
De meest opvallende soort is in 2018 voor mij wel de Boomvalk. Evenals de Ransuil een lastig waar te nemen soort. De mooiste waarnemingen kwamen dit jaar uit Assendelft, waar nabij fort Zuidwijkermeer een nest van drie was uitgevlogen en dagenlang zich prachtig liet bewonderen. De jachtpartijen en libellen en (soms) ook kleine vogeltjes waren een spektakel om te zien. Jammer was, dat de vele fotografen de rust regelmatig verstoorden en de ware vogelaar het plezier van de waarneming vergalden. Ook in Zaandam werd een broedsel gemeld. Bijgevoegd nog een paar plaatjes van de Boomvalken in de Assendelver polder, gemaakt door Yvonne Langenberg.

Iedereen een gelukkig nieuwjaar en een vogelrijk 2019 toegewenst!

Het ringseizoen loopt al aardig richting het einde en de meeste nesten zijn reeds geringd. Bij een boerenbedrijf in de regio hangt een kerkuilen kast en tijdens het ringen waren de schoolklassen van de kinderen uitgenodigd om daar ook bij te zijn en het nest van 5 zijn in 2 om 3 per klas netjes geringd en de kinderen kregen veel informatie over de uilen en konden ook vragen stellen.

Rein en Michiel konden zowel het ringen als de uilen zelf goed laten zien aan de aanwezige kinderen en daarna gingen ze steeds meteen weer terug de nestkast in.

We kunnen zo weer spreken van een geslaagde ringsessie.