Uilen profiteren van muizenoverdaad
Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland op vrijdag 23 mei 2014
In sommige delen van het land is er een overvloed aan muizen. Pascal Stroeken en Ronald van Harxen volgen al tientallen jaren steenuilen in de Achterhoek en tellen sinds 1998 prooiresten, vooral muizen, in nestkasten. Tot nu toe was 2007 het topjaar waarbij het tweetal 197 muizen telde. Dit jaar staat de teller inmiddels op 486 gevonden dode muizen in nestkasten. Goed nieuws voor muizeneters, waaronder uilen.
Prooien tellen van steenuil
Pascal Stroeken en Ronald van Harxen volgen al tientallen jaren steenuilen in de Achterhoek (en zijn onvermoeibare motoren achter de werkgroep STONE). Ze hebben al het een en ander meegemaakt in het veld, maar dit jaar staan ze weer eens verbaasd te kijken.
Ze melden: “Sinds 1998 tellen we tijdens elk bezoek aan een nestkast de prooiresten, met name de muizen. Tot aan dit broedseizoen was 2007 het topjaar met 197 muizen. De jaren 2009, 2010 en 2011 waren uitgesproken mager met 28, 38 en 34 muizen. 2012 was met 125 beduidend beter en 2013 belandde met 165 zelfs in de top drie. De verwachting was dat 2014 wel eens voor een nieuw record zou gaan zorgen.”
Muizenrecord
“Nou, die verwachting is uitgekomen. En hoe! De teller staat, met nog een aantal kansrijke plekken te gaan, inmiddels op 486. Fenomenaal! Dat is niet zo maar even een record, dat is buiten alle proporties. De bosmuizen alleen al verslaan met 253 exemplaren alle voorgaande jaren. En dan nog 145 veldmuizen, 73 rosse woelmuizen, 8 huismuizen, 6 woelratten en 1 jonge bruine rat. Bij sommige nesten lag een complete verse voorraad van meer dan 20 muizen, bij andere was de voorraad zo groot dat er voor de jongen geen beginnen meer aan was. De maden kropen ons letterlijk tussen de vingers door bij het eruit halen. Opvallend was dat er verschillende keren een flinke voorraad lag bij jongen die 10 tot 14 dagen oud waren. De muizenstand lijkt geëxplodeerd dit jaar. Zelfs op die leeftijd kunnen ze de overdaad niet aan. We zijn erg benieuwd waar de teller eind van het seizoen op staat, maar de 500 gaan we voorbij!"
Kijk ook op de informatieve website van het tweetal.
Ook kerkuil profiteert
Andere muizeneters hebben dit jaar eveneens een luxeprobleem: hoe krijgen we de muizen op. Zo maakten kerkuilen in het Rijk van Nijmegen vorig jaar een mager broedseizoen door, maar dit jaar is het volle bak met vroege en succesvolle broedgevallen. Op verschillende plekken troffen de regionale onderzoekers lege kasten aan met tientallen dode muizen. Navraag bij kerkuilspecialist Johan de Jong leerde dat hier sprake is van nieuwe broedparen die in de verlovingstijd blijkbaar een voorraad dode muizen aanleggen en overdag de kast nog niet gebruiken om in te slapen. In de woorden van Jan Jacobs: “Heel verstandig van die uilen want de rottingslucht was niet te harden.” Het een en ander is een voorbode van een toekomstig legsel. Dat er zo veel muizen worden aangedragen getuigd van een mooie muizenstand. Ook buizerd, torenvalk en andere muizeneters zullen een goed jaar beleven, zo is de verwachting.
Tekst: Fred Husting, Sovon Vogelonderzoek Nederland, mede op basis van teksten van Pascal Stroeken, Ronald van Harxen en Jan Jacobs
Foto: Pascal Stroeken en Ronald van Harxen
Er is dit jaar een proef bezig, alwaar jonge roofvogels een extra ring krijgen bij het ringen en deze ring is een kleurring. Kees is de afgelopen weken druk bezig geweest om de kleurringen gereed te maken en vanavond hebben we de eerste kleurringen in gebruik genomen tijdens het ringen van een Buizerd nest in de polder. Op dit nest troffen we 3 jonge vogels aan die bijna vliegvlug zijn en dus waren we op tijd en konden we gaan ringen.
Na het meten en wegen kwam nu het grote moment en wel het plaatsen van de eerste kleurringen. Jos en Kees hadden de eer om ring "AA" te gaan plaatsen en bij de andere twee jonge Buizerds werden ring "AB" en "AC" geplaatst. De komende weken zullen er meer vogels voorzien gaan worden van kleurringen en we hopen dat ze gespot gaan worden en dat we terugmeldingen zullen gaan ontvangen. Daar hebben we uw hulp bij nodig, want wij kunnen dit niet alleen.
Komend weekeinde gaat het ringen weer verder.
Tekst en fotografie © Jos Spijkerman
Dinsdagavond 20 mei waren we bij de Fronik boerderij in Zaandam om de aldaar broedende Kerkuilen te gaan ringen. Met de dreiging van slecht weer in de verte hebben we de ladder neergezet en de jonge uilen uit de nestkast gehaald. We hadden 7 jonge kerkuilen, waarvan er al 6 redelijk op leeftijd waren en dus geringd konden worden, maar 1 exemplaar was nog te jong en kon nog niet geringd worden. Nadat we de uilen naar beneden gehaald hadden is Rein begonnen met het ringen van de uilen en meteen uitleg geven aan de groep kijkers die aanwezig waren. Er was een mooi groepje mensen vanuit de buurt op komen dagen en die kregen voldoende jonge uilen te zien. 6 Geringde uilen zijn weer terug gezet in de kast en de zevende nog zonder ring, maar die zal op een later moment nog een ring gaan krijgen.
Na deze geslaagde ringronde zijn we nog naar een Torenvalk kast gereden in de regio en daar waren de jonge vogels nog te jong om geringd te kunnen worden en dus gaan we daar op een later tijdstip nog weer naar toe. Overal in ons werkgebied zijn de ringers nu druk bezig en de lijst van geringde vogels groeit met de dag en dat is een goed teken. Na de magere resultaten van vorig broedjaar verwachten we nu een topjaar en de cijfers zullen dat moeten gaan bewijzen.
Tekst en fotografie © Jos Spijkerman
We zijn vanavond bij een boerenbedrijf geweest om aldaar twee kasten te controleren. Aan elke kant van de stal hangt een kast en in de afgelopen jaren hebben we daar verschillende bewoners in terug gevonden. De oostelijke kast was een week terug al een keer gecontroleerd en toen lagen er 5 Torenvalk eieren in en vanavond waren dat er nog maar 2 en dat is verassend, want dat maken we niet vaak mee. Nog geen jonge vogels dus en 3 eieren verdwenen uit de kast.
Na het afsluiten van de uitvliegopening was Michiel naar boven gegaan en trof dus nog maar 2 eieren aan in deze kast en 1 ouder hebben we gezien bij aankomst. Daarna hebben we de trap verplaatst naar de westelijke kast en die was nog niet gecontroleerd dit seizoen en daar troffen we 6 jonge Kerkuilen aan die reeds aardig groot waren en dus konden we de ringspullen gaan pakken. Na het installeren van alle benodigdheden heeft Michiel de jonkies voorzichtig uit de kast gehaald en naar beneden gebracht.
6 Zeer gezonde jonge vogels die allen goed doorvoed waren en binnen twee weken na nu de kast zullen gaan verlaten. Deze controleronde is dus verrassend uitgemond in een heuse ringronde en dit zijn dus de eerste geringde Kerkuilen van dit seizoen in ons werkgebied. Gisteravond zijn er nog weer 2 Ransuil nesten geringd en dat brengt het totaal dit seizoen al op 5 geringde Ransuil nesten en vanaf het komend weekeinde gaan er ook reeds roofvogels geringd worden die al groot genoeg zijn. We maken ons op voor een druk ringseizoen en daar kijkt gelukkig niemand tegenop.
Tekst en fotografie © Jos Spijkerman